برگزاری نکوداشت برادران فقیری / ششمین و هفتمین نشان مفاخر فارس به امین و ابوالقاسم فقیری رسید

مراسم نکوداشت امین و ابوالقاسم فقیری در شیراز برگزار شد. مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این مراسم گفت: امروز در اینجا گرد هم آمده ایم تا مقامدو دوست را ارج بنهبم . آنجا جکه پیوند میان کلمه و تفکر، کلمه اندیشه و کلمه و قلم برقرار می شود هنگامه ادبیات است که قرن ها را در می نوردد و سال ها در مأوای جان می نشیند و بر دل جای می گبرد.
بهزاد مریدی با بیان اینکه سخن گفتن از برادران فقیری دشوار و صحبت از اولین ها است گفت: ابوالقاسم فقیری اولین فردی است که بخشی از فرهنگ مردم ممسنی را مستند سازی کرد و در سال ۱۳۳۹ برای اولین بار نتیجه این تحقیقات را درباره فرهنگ مردم فارس در مجله کوچه با مسئولیت احمد شاملو منتشر کرد.
وی افزود: اگر در هنگامه هجوم فرهنگ های مهاجر و مهاجم نتوانیم میان فرهنگ غنی مادی و معنوی گذشته و امروز پلی ببندیم و به پاسداری از حریم زبان و ادب بومی، مردمی و عامه بپردازیم، جهانی بی هویت خواهیم داشت. وی تأکید کرد: این همان راهی است استاد ابوالقاسم فقیری در آن گام گذاشت و حاصل این راه دشوار و سخت آثار ارزشمندی همچون باورهای مردم فارس، آداب و رسوم نوروزی در فارس، سیری در ترانه های محلی و … است که گوشه هایی از فرهنگ مردم فارس را باز می نمایاند.
اما در این میان داستان ها هم خودنمایی می کند؛ آثاری همچون «اجاق کور، خانه خانۀ خودمان، دیو، با خودم در راه و … از کتاب های منتشر شده او است و اینجا نقطه تلاقی و هماهنگی و همگونی دو برادر است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس گفت: عرصه داستان عرصه ای که واقعیت را از دریچه ذهن نویسنده باز می نماید و امین فقری نویسنده ای می شود که ملال روزگار را در دهکده پر مال نشان می دهد. در این داستان است توصیه تنهایی و ملال روحی معلمان روستا و دشواری و خشونت دهقانان به داستان هایش حال و هوایی شاعرانه و دقتی جامعه شناسانه می بخشد.
مریدی افزود: امین فقیری از اولین نویسنده داستان های روستایی ایران به شمار می رود و با قلم توانای خود واقعیت روزگار را باز می نماید. هر چند که هر چه جلوتر می رویم این واقعیت گرایی محض جای خود را به واقعیت ذهنی نویسنده می دهند که در واقه باتزنمایی واقعیت به زبان امین فقیری است و گاه داستان های او با رئالیسم جادویی پهلو می زند.
کوروش کمالی سروستانی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مرکز فارس هم در سخنانی ابتدا به تشریح اهمیت داستان در فرهنگ ایران پرداخت و در ادامه گفت: خوش نگاشته های فقیریان در ذهن یکایک ما به نیک نقش شده است؛ آینه رنج ها و شادی هایمان شده اند؛ بدان گونه که سرگذشت پرفراز و نشیب زندگانی را در قالب حکایات و داستان برایمان وا می گویند.
وی افزود: ابوالقاسم و امین فقیری با به کار بردن اندیشه های آرمانی و انسانی و نیز خلاقیت های ویژه هنری خویش، برآنند تا بازناب زندگی اجتماعی، فردی، زندگی اجتماعی، فرهنگی و هنری مردمانی باشند که چونان خود آنان آرمان ها و آرزوهایشان را می زیند.
کمالی گفت: نثر روان، صمیمی و خالی از تکلف و تصنع، روشنان افق اندیشه، اشراف به فرهنگ عامه مردمان این خطه، ۀآشنایی با حکایات و حوادث کهن این سرزمین و رویکرد اخلاقی و تعلیمی در نگارش آثار، دستمایۀ خلق آنان را، به آثاری با خوانندگانی بی شمار تبدیل نموده است.
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مرکز فارس در ادامه با بیان اینکه در آثار برادران فقیری بی هیچ دشواری میتوان روح تاریخ این شهر، بزرگان و نام آوران این سرزمین و صمیمیت مردمان کوچه و بازار را یافت، خاطرنشان کرد: در آثارشان با تجربه های زیستی آنان همراه می شویم و در افق معنایی نگاشته هایشان، روح عاشقانگی و دلدادگی را به ریشه هایشان باز می شناسیم.
کمالی گقت: در پویه تاریخ فرهنگی پنجاه ساله ایران و فارس استاد ابوالقاسم فقیری در پژوهش های سترگ فرهنگ ناتم اور می شود. عادات و سنن، افسانه ها، قصه ها، باور ها، رقص هاف تنارنه ها و اوراد جادویی اساطیر و ضرب المثل های عام او را به نصویر درونمایه هایی رهنمون ساخته که رنگ و بوی هسته شناسانه او است. آثارش حکایت از دغدغه های ذهنی دارد که نه تنعها دلباخته هنر است که بیانگر شیوه فکر و ارزش های فرهنگی مردمان این سرزمنی است و قهرمانان فولکلوری او آینه امام نمای تمدنی هستند که از آن برخاسته اند.
کمالی نصریح کرد: ابوالقاسم فقیری به گواهی آثارش تفکر مانایی فرهنگ اصیل سرزمینش را به دوش می کشد و نرم آهنگ صادقانه و مهربانانه کلامش بدان هویت و ماهیتی می بخشد که خاص آثار و شخصیت او است.
این استاد دانشگاه درباره امین فقیری هم گفت: امین فقیری را با «دهکده پر ملال» و دیگر آثار گرانقدرش یکی از سرآوران نسل دوم داستان نویسان معاصر می شود. این کتاب در سال ۱۳۴۷یک اتفاق شگفت بود و نشان از تولد نویسنده ای آگاه و جستجوگر می داد و اندیشه و ذهن خواننده را به فضاهای تاریک کشاند و تفکرانگیز و سبک آفرین شد. با نگاهی واقع بینانه، جامعه شناسانه و نثری شاعرانه.

وی افزود: روایت، شگرد ادبی امین می شود و راوی به داستان هایش جان می دهد. از دهکده پر ملال به کوچه باغ های اضطراب می رسد و «کوفیان»، «غم های کوچکش» را در «سیری از جذبه و درد» روایت می کنند تا «سخن به جنگل سبز و تبردار و تیر» می رسد و با «دو چشم خندانش» «مویه های منتشر» را «تمام باران های دنیا» وصل می کند.
کمالی در پایان گفت: «امین» مهربان است. دوست داشتنی است. فروتن است. استاد است و از همه مهم تر انسانی با اخلاق و مثال زدنی مثل برادرش ابوالقاسم.
دعای بارانِ هودی در نکوداشت برادران فقیری
رحیم هودی دیگر سخنران این مراسم بود که پشت تریبون نرفت و مثل بازیگری اش بر صحنه تئاتر، بدون میکروفون صحبت هایش را مطرح و ضمن تمجید از آثار برادران فقیری، قصه دعای باران از ابوالقاسم فقیری را که سال ها پیش به نمایشنامه مبدل ساخته اجرا کرد.
وی سپس به اجرای نمایشنامه قالیبافان، دوست مردم و … اثر امین فقیری اشاره و خاطرنشان کرد: این امین فقیری بود که داستان های او، کارهای متفاوت من روی صحنه تئاتر را رقم زد. همه قصه های این بزرگان تصویر است و در نمایشنامه «تام باران های دنیا» متجلی است.
در ادامه محمد عسلی مدیر مسئول روزنامه عصر مردم به بیان ابعاد شخصیتی و حرفه ای برادران فقیری و بیان خاطراتی از دوستی با ایشان پرداخت.
سیروس رومی پژوهشگر و روزنامه نگار پیشکسوت و عضو هیئت امنای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی فارس هم گفت: برای اهدای نشان مفاخر چند ملاک وجود دارد که اول آثار افراد ، در مرحله بعد اخلاق و در مرحله سوم تأثیری که مفاخر بر جامعه است. امشب اگر شاهد اهدای نشان مفاخر به این دو برادر هستیم، ایشان از این سه مورد بالا و بالاتر هستند.
وی در ادامه به بیان خاطراتی از دوستی و به گفته خودش «شاگردی» دیرینه خود با برادران فقیری پرداخت.حجت الاسلام موسوی لاری هم در این مراسم خطاب بر برگزارکنندگان مراسم گفت: در گذشته این مراسم ها بعد از درگذشت بزرگان بود که جالب نبود و به نوع مرده پرستی بود. اما امروز تبریک می گویم که از فرهیختگان در قید حیاتشان تقدیر می کنند. که هم ایشان نتیجه کار خود را می بینند و هم جوانان آشنا می شوند.
وزیر کشور دولت اصلاحات گفت: آغاز کار هر دو بزرگوار از یک مهاجرت آغاز کردند و هر دو از روستا. این اتفاق موجب شد آثار آن ها با بطن جامعه پیوند خورد.
اگر کسانی همچون استاد ابوالقاسم و امین فقیری در ماندگاری جامعه تلاش کنند خود نیز ماندگار می شوند. وی گفت: شیراز به اعتبار برادران فقیری شهر فرهنگی است و در تاریخ ایران ماندگار سده است. در پایان این مراسم ششمین و هفتمین نشان مفاخر استان فارس به برادران فقیری اهدا و از پرتره امین و ابوالقاسم فقیری که توسط استاد علیرضا عطروش خلق شده بود، رونمایی شد.